تئوری که پنجاه سال پیش نقض شده، در نوزده طبقه بانک مرکزی ملاک اعتبار است
تاریخ انتشار: ۲۹ تیر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۴۶۳۹۱۴
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، علی نصیری اقدم در نشست هفتگی موسسه دین و اقتصاد با اشاره به نقش توسعهای بانک مرکزی گفت: شاید بسیار از ما باور داشته باشیم که اگر بانک مرکزی بتواند نرخ تورم را کنترل کند لطف بزرگی کرده و لازم نیست به مباحث توسعهای ورود کند. در حالیکه اگر از همین زاویه به موضوع نگاه کنیم پرسشی مطرح است مبنی بر اینکه چرا ما نمیتوانیم تورم را کنترل کنیم؟ که یکی از دلایل آن این است که بانک مرکزی برای خود نقش توسعهای قائل نیست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی ادامه داد: اینگونه نیست که یک رابطه یک به یک بین ابزار بانک مرکزی و تورم وجود داشته باشد، در ایران حجم پول را به عنوان ابزار بانک مرکزی میدانند که این ابزار در سایر کشورها نرخ بهره و نرخ سیاستی نیز است. بنابراین این تصور وجود دارد که اگر بانک مرکزی بتواند حجم پول را کنترل کند خواهد توانست نرخ تورم را نیز مهار کند اما در مورد این رابطه یک به یک تردیدهایی وجود دارد. بحثهایی مطرح میشود مبنی بر اینکه آیا این رابطه یک به یک وجود دارد؟ اگر وجود دارد، یک به یک است؟ سایر عوامل نمیتوانند بر آن سایه بیافکنند؟
نصیری اقدام تصریح کرد: بانک مرکزی بدون توجه به سایر عوامل نمیتواند تورم را کنترل کند و اگر بتواند این کار را انجام دهد باعث ایجاد آسیبهای جدی از حیث بیثباتی در اقتصاد کلان خواهد شد. بنابراین بانکداری مرکزی توسعهای است اگر در سیاستها و تنظیمگریهای خود به مخاطرههای فرآیند توسعه برای سیستم پولی و بانکی کشور توجه کند و به طور متقابل، اثر سیاستهای پولی و تنظیمگریهای مالی بر فرآیند توسعه را به حساب بیاورد.
این استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با طرح این پرسش که در پنج سال اخیر چه عواملی موجب تورم شدهاند؟ گفت: بانکها در دوره ماقبل آن به هر اندازه و به هر جایی که خواستند وام دادند و علاوه بر این وامها، اقدام به تملک ملک و شرکت کردند. اما وقتی اقتصاد به هر دلیلی دچار رکود شد داراییهای سیستم بانکی نیز دچار انجماد شدند در حالیکه سمت بدهی ترازنامه بانکها زایش داشت و این باعث ایجاد زیان انباشتهای عجیب و غریب شد.
وی ادامه داد: اما بانک مرکزی در این شرایط خود را بیتقصیر و رکود را عامل این موضوع میدانست. اتفاقا براساس رویکرد بانک مرکزی توسعه گرا، این بانک مقصر بود چون نتوانسته بود راجع به آن پیش بینی فعال داشته باشد. در هیچ ساختار سیاسی، بانک مرکزی نمیتواند نسبت به این گونه پدیدهها و مخاطرات فیزیکی بیتفاوت باشد. در حالیکه در نوزده طبقه بانک مرکزی تئوری یکسانی وجود دارد مبنی بر اینکه دولت با آن کاری نداشته باشد، اما شاهد بودیم که در موضوع سیل اخیر رییس بانک مرکزی گفتند که ما حاضر به قرض دادن هستیم. چون به عنوان متولی نظام اعتباری باید اقدامی انجام دهد و در غیر این صورت اولین متضرر خودش خواهد بود.
نصیری اقدم در مورد خلق پول بانکی گفت: برداشتهای ما اساسا از نظریات فریدمن بود مبنی بر اینکه دولت از بانک مرکزی قرض میگیرد، بانک مرکزی پایه پولی را افزایش میدهد و در نهایت نقدینگی افزایش مییابد، بنابراین برای کنترل نقدینگی باید از قرض گرفتن دولت جلوگیری کرد. در حالیکه این تئوری بیش از پنجاه سال است که نقض شده اما در نوزده طبق بانک مرکزی و دانشکدههای اقتصاد ما ملاک اعتبار است.
وی ادامه داد: امروزه روشن است که نظریات پست کینزینها و گروهی از نهادگرایان در مورد نقدینگی درست است. یعنی خلق پول بانکی مقدم بر پایه پولی بانک مرکزی است، بانکها خلق پول میکنند و بانک مرکزی براساس آن خلق پول، پایه پولی را به صورت منفعل بالا و پایین میکند و این مستقل از موضوع استقلال بانک مرکزی یا قرض گرفتن یا نگرفتن دولت است.
این کارشناس اقتصادی متذکر شد: حالا وقتی داراییهای سسیستم بانکی منجمد باشد و بدهیها سالانه رشد بیست درصدی داشته باشد در واقع بانک مرکزی چه بخواهد و چه نخواهد ۲۰ درصد بر نقدینگی کشور افزوده خواهد شد. بنابراین اینکه بگوییم ما با موضوعاتی مانند توسعه، بیکاری، رشد و ملاحظات زیست محیطی کاری نداریم، از اساس اشتتباه است. چون هر کدام از آنها بر انجماد داراییهای سیستم بانکی تاثیرگذار است و سیستم بانکی را به سمت ورشکستگی سوق و اقتصاد کلان را دچار تلاطمهای مینسکی میکند.
وی در توضیح تلاطمهای مینسکی گفت: ما همیشه بر این موضوع تمرکز میکنیم که تورم موجب بیثباتی است یا نوسانات تورم را ارزیابی میکنیم. در حالیکه وقتی همه بنگاهها را به جان هم بیاندازیم تا بر بقای خود دچار ریسکهای بالا برای افزایش توان رقابت خود باشند، ماحصل این ریسکها بیثباتی اقتصاد کلان است که آن را در بحران ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ مشاهده کردیم. بطوریکه قبل از این بحران از آرامش بزرگ در اقتصاد یاد میشد و همه چیز خوب است. اما یک دفعه با وجود تورمهای پایین، اقتصاد از بحران سر درآورد که دلیل آن نیز ریسکهای بیش از اندازهای بود که بانک مرکزی نتوانست آن را پیشبینی و کنترل کند و آمریکا در نهایت به کمک کنترل دلار توانست آن را مهار کند.
منبع: ایلنا
کلیدواژه: رشد زیست محیطی عجیب و غریب نقدینگی نرخ بهره
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.ilna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایلنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۴۶۳۹۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هشدار نگرانکننده یک اقتصاددان نسبت به تشدید تورم/ نرخ واقعی تورم کشور چه عددی است؟
مریم فکری: نرخ تورم واقعی کشور چه عددی است؟ بانک مرکزی در تازهترین گزارش بدون ذکر تورم سالانه، آماری از تورم نقطه به نقطه منتشر کرده است که نشان میدهد تورم نقطه به نقطه در میانه کانال ۳۰ درصد قرار گرفته است.
براساس گزارش بانک مرکزی، نرخ تورم نقطهبهنقطه در پایان فروردین امسال به کمتر از ۳۵ درصد رسیده است. چندی پیش نیز مرکز آمار از کاهش تورم نقطهبهنقطه به ۳۰.۹ درصد در پایان فروردین ماه خبر داده بود.
بانک مرکزی این آمار را در واکنش به گزارش یک رسانه منتشر کرد که از رکوردشکنی ۸۰ ساله تورم پرده برداشته بود. براساس این گزارش، ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم درست یک سال پیش در اردیبهشتماه ۱۴۰۲ برای مهار تورم و رشد تولید دستوراتی داد که در ۱۰ بند به دستگاههای مختلف کشور تکلیف شد و حالا یک سال از این ۱۰ فرمان گذشته و انتشار لیست تورم توسط بانک مرکزی نشان میدهد نهتنها در مهار تورم موفقیتی حاصل نشده، بلکه رکورد ۸۰ساله نرخ تورم توسط دولت سیزدهم شکسته شده و به بالای ۵۲ درصد رسیده است.
در این گزارش آمده است؛ آماری که به آن اشاره میشود، برگرفته از جدول اعلامی بانک مرکزی است. همان مرجعی که دولت سیزدهم در ابتدای کار برای آنکه تورم دولت قبل را بالاتر نشان دهد، به آن استناد میکرد. بنابراین هرچند براساس نرخهای اعلامی مرکز آمار هنوز تا رکوردشکنی چند گام کوچک فاصله است، اما آمار بانک مرکزی این رکوردزنی را به تصویر میکشد. البته اعضای محترم دولت با اشاره به اینکه سال پایه درنظرگرفتهشده در جدول بانک مرکزی ۱۳۹۵ است درحالیکه سال پایه به ۱۴۰۰ تغییر پیدا کرده، تاکید میکنند که نرخ تورم کمتر از ۵۲ درصد است. اما اگر سال پایه را ۱۴۰۰ در نظر بگیریم بنا بر نظر کارشناسان نرخ تورم در محدوده ۵۰ درصد خواهد بود، بنابراین اصل موضوع تغییری نمیکند.
تورم فروردین ۱۴۰۲، ۶۳ درصد بوده است؟
در این میان، عبدالناصر همتی، رییسکل اسبق بانک مرکزی در یادداشتی در فضای مجازی در واکنش به آمار اعلامی تورم نقطه به نقطه فروردین، نوشت: از اطلاعرسانی بانک مرکزی ممنون. البته مناسب بود که تورم سالانه در پایان سال ۱۴۰۲ و فروردین ۱۴۰۳ را هم اعلام میکردند. این اعلام، به معنای این است که تورم فروردین ۱۴۰۲، به میزان «۶۳ درصد» بوده است!
وی متذکر شد: این تورم اعلام نشده، نتیجه رکورد رشد ۴۳ درصدی چاپ پول در سال ۱۴۰۱ و دلیل عمده فشار به نرخ ارز در ۱۴۰۲ بود.
نرخ واقعی تورم چه عددی است؟
در همین رابطه وحید شقاقی، اقتصاددان در گفتوگو با خبرگزاری خبرآنلاین در پاسخ به این پرسش که نرخ واقعی تورم چه عددی است؟ گفت: درخصوص تحلیل آمارهای تورم در اقتصاد ایران، دو نهاد بانک مرکزی و مرکز آمار گزارش رسمی منتشر میکنند و معمولا بین تورم اعلام شده این دو نهاد طی سالهای اخیر بین ۲ تا ۱۱ درصد اختلاف وجود داشته است.
وی با ذکر مثالی افزود: در سال ۱۳۹۹ نرخ تورم اعلامی توسط مرکز آمار معادل ۳۶.۴ درصد و بانک مرکزی ۴۷.۱ درصد بوده که اختلاف نزدیک به ۱۱ درصد وجود دارد و برخی سالها هم این اختلاف به کمتر از یک درصد رسیده. بهعنوان نمونه در سال ۱۴۰۱ نرخ تورم مرکز آمار ۴۵.۸ درصد و بانک مرکزی ۴۶.۵ درصد بوده است.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: با گذشت ۴۵ روز از سال جدید، هنوز گزارش تورم بانک مرکزی برای سال ۱۴۰۲ منتشر نشده است، ولی گزارش مرکز آمار به روزتر است و منتشر شده و برای ۱۴۰۲ تورم ۴۰.۷ درصد اعلام شده است.
شقاقی متذکر شد: با تجربه سنوات اخیر به احتمال بالا آمار تورم بانک مرکزی بیشتر از مرکز آمار خواهد بود و باید منتظر ماند و دید رکورد سال ۱۳۷۴ شکسته خواهد شد یا خیر.
وی ادامه داد: در سال ۱۳۷۴ تورم اعلام شده بانک مرکزی معادل ۴۹.۴ درصد بوده که بیشترین رقم طی ۵۰ سال اخیر بوده است.
به این ۶ نکته توجه کنید
وی در ادامه با بیان اینکه فارغ از بحث شکسته شدن یا نشدن رکورد نرخ تورم در سال ۱۴۰۲، چند نکته حائز اهمیت است، گفت: هیچ دورهای در اقتصاد ایران ۷ سال پی در پی تورم بالا (بیش از دو برابر میانگین بلندمدت) وجود نداشته و این پدیده بسیار نگرانکننده است.
این اقتصاددان افزود: ریشههای اصلی تورم در اقتصاد ایران در حال تشدید هستند، بالاخص ناترازیهای اقتصاد کلان درحال افزایش هستند که خود عامل بالقوه تشدید تورم برای سالهای بعد هستند.
شقاقی تصریح کرد: چشمانداز روشن از کاهش تورم برای سالهای ۱۴۰۳ و بعد فعلا مشاهده نمیشود و تصمیمات سخت کنترل تورم مشاهده نمیشود.
وی با بیان اینکه سیاستهای پولی بانک مرکزی در برابر ناترازیهای اقتصاد کلان پاسخگو نیست، عنوان کرد: همچنان گسست بین بخش پولی از بخش واقعی، برقرار و تشدید شده است.
این اقتصاددان تاکید کرد: بخش واقعی اقتصاد ایران کار نمیکند و همین مساله در تشدید گسست بخش پولی و واقعی اثرگذار است.
223225
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903040